1-
"Kimi insan aklına uyar, nefsini devre dışı bırakır. Kimi insan da nefsine uyar, aklını devre dışı bırakır. Birinci tercihi seçenler Dünyada ve Ahirette mutlu ve huzurlu olurlar. İkinci tercihi seçenler, Dünyada ve Ahirette rezil rüsvay olurlar. Akla uymak her iki Dünyada mutluluk, nefse uymak ise her iki Dünyada pişmanlık getirir."
2-
"Kimi insan nefsini aklının emrine verir. Kimi insan da aklını nefsinin emrine verir. Birincisini seçenin kılavuzu kartaldır. Kendinden emin bir şekilde yükseklerde uçar. İkincisini seçenin kılavuzu kargadır. Hep belalar içinde pisliklerde gezer."
3-
"Kimi insan aklını kullanır hep empati ile hareket eder. Her yerde ve herkesten sempati görür. Kimi insan da nefsini kullanır hep bencillikle hareket eder. Her yerde ve herkesten antipati görür. Birincisi kendisiyle barışık her anında huzur doludur. İkincisi kendisiyle kavgalı her anında öfke doludur."
4-
"Kimi insan akıl ve iyilik yolunu seçer, uzun vadeli faydasını düşünür. Kimi insan da nefis ve kötülük yolunu seçer, kısa vadeli çıkarını düşünür. Uzun vadeli fayda nur üstüne nurdur, Dünyada ve Ahirette ümran getirir. Kısa vadeli çıkar nar üstüne nardır, Dünyada ve Ahirette hüsran getirir."
5-
"Kimi insan aklının istikametinde uçtuğu için Anka Kuşu gibidir. Hiç bir avcı onu yakalayamaz. Kimi insan da nefsine uyduğu için deve kuşu gibidir. Kafasını kuma gömmüş, güya avcıdan saklanıyor. Halbuki koca bedeni dışarıda kalmış ve avcı onu ta uzaktan dahi görmektedir. Halbuki aklını kullanan yükselir. Akıl insanı uzak görüşlü bir Anka Kuşu gibi yükseltir. Nefis insanı avcının elinde oyuncak olan bir deve kuşu gibi çökertir."
6-
“Kimi insan aklı ve nefsi arasında kaldığında Allah'tan yardım ister ve aklına göre hareket eder. Böyle insanlar Yusuf misali temiz ve erdemli insanlardır. Kimi insan da aceleyle aklını bir kenara koyarak nefsine göre hareket eder. Böyle insanlar da Züleyha misali gafildir. Aklı seçen ve nefsinin kötülüklerinden Allah'a sığınan gün gelir sabır ile Mısır'a Sultan olur. Acele eden, nefsine uyan ve şeytanın yolunda giden ise her daim rezil rüsvay olur."
7-
"Kimi insan aklının yolundan gider iyilik, doğruluk ve güzellikte melekler ile yarışır. Kimi insan da nefsinin yolundan gider kötülük, eğrilik ve çirkinlikte şeytanlar ile yarışır. Aklının yolundan gidenlere melekler kol kanat gerer. Nefsinin yolundan gidenlere şeytan dahi sahip çıkmaz."
8-
"Kimi insan aklının gösterdiği istikamette kanaat, tevazu, hoşgörü ve muhabbet içinde tatlı tatlı yaşar ve etrafındakilere de huzur yayar. Kimi insan da nefsinin oyununa gelerek hırs, kibir, kin ve adavet içinde hayatı kendisine ve etrafına zindan eder ve karartır. Bu Dünyada kendisine ve etrafına hayatı huzurlu kılan, Allah'ın izniyle Ahirette de huzurludur. Bu Dünyada kendisine ve etrafına hayatı zindan yapan, korkarım ki Ahirette de zindandadır.”
Ahmet SANDAL